Pazarlama Hakkında

Pazarlama, pazarlama ve yönetim konularını bir arada işleyen bir alandır. İnsan ihtiyaçlarındaki değişimin kolaylaştırılması ve insan ihtiyaçlarının doyurulmasına yönelik olması bakımından değişken çevre koşullarını da dikkate alan bu kavram, gelişen dünya koşulları göz önüne alındığında gelişmekte ve gelişimine bağlı olarak etkin bir yapıya bürünmektedir. Bununla birlikte, pazarlama kavramının doğası gereği, müşterilerin mevcut ihtiyaçlar altında oluşturduğu küçük gruplar ve grupların organizasyonlardan olan beklenti farklılıkları, pazarlama kavramının öncelikle yönetimle entegre olmasına neden olmuş daha sonraları bir bilim dalı olarak kabul edilme gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Küresel düzeyde yaşanan rekabet değişen çevresel koşullara adapte olabilen, fiziksel sınırların olmadığı, mal ve hizmet akışlarının hızlı geliştiği, tedarikçileri ortakları olarak kabul eden ve müşterileri üstün değer sunmayı hedefleyen günümüz modern işletmelerini yaratmıştır. Modern işletmeleri avantajlı konuma geçirecek en önemli silah yürüttükleri pazarlama faaliyetleridir. Lisans düzeyinde yürütülen pazarlama  programının temel amacı da işletmelerin pazarlama alanındaki sistematik, hızlı karar verebilme yeteneğine sahip ve yönetimsel noktada pazarlama süreçlerine hakim nitelikli personel ihtiyacını karşılamaktır.

İşletme bilim / anabilimdalından mezun olan öğrencilerin sayısının son yıllarda giderek artmasından dolayı, spesifik (özellikli) uzmanlık alanlarına olan talep hem artmakta hem de ülkemiz açısından bu durum bir gereklilik haline gelmektedir. Hem ulusal anlamda hem de uluslar arası platformda, işletmeler; hem mevcut karlılıklarını arttırmak hem de piyasada diğer rakipleri ile olan rekabetlerinde söz sahibi olabilmek için pazarlama uzmanlarına ve/veya yöneticilerine ihtiyaç duymaktadırlar. Dolayısıyla, iş dünyasındaki dinamiklerin tam ve eksiksiz bir biçimde işlemesi için, olmazsa olmaz konulardan biri olan “Pazarlama” konusundaki uzman ve yönetici açığı, bu alandaki bilgi yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Hem bu ihtiyacın giderilmesi hem de uzman ve yönetici açığının ilgili, zamanlı ve doğru karar alabilen eğitimli kişilerce tamamlanması kritik derecede önem arz etmektedir. İstatistiksel noktada işletmelerin uzman ve yönetici arayışı konusundaki iş ilanları incelendiğinde, talebin en çok pazarlama ile ilgili konularda olduğu görülmektedir.

Bu bağlamda öğrencilere pazarlama disiplinin kapsadığı, hem mikro ve hem makro boyutta olan, psikoloji, sosyoloji, istatistik gibi farklı disiplinlerden beslenen çeşitli dersler teorik ve uygulamaya dönük olarak yedi dönem boyunca verilecek, mezun olmadan önceki son dönemde ise iş yerinde eğitim uygulaması ile öğrenciler iş hayatının bir parçası olacaklardır.

Örgütler içinde pazarlama faaliyetlerini yürütebilecek, planlama ve araştırma yapabilecek nitelikli pazarlama elemanına olan ihtiyaç günden güne artmaktadır. Günümüzde genel müdür koltuğuna oturan yöneticilerin önemli bir kısmı pazarlama yöneticisidir. Benzer şekilde yüksek tiraja sahip gazetelerin insan kaynakları eki ve internet üzerinden hizmet veren kariyer sitelerinin iş ilanları incelendiğinde pazarlama alanında yetişmiş iş gücüne olan ihtiyaç açıkça görülmektedir.

Kamu örgütlerini dışarıda tutarsak, hemen hemen tüm sektörler yoğun bir biçimde pazarlama uzmanı aramaktadır. İkinci sırada finansman uzmanı, üçüncü sırada da planlama uzmanı gelmektedir.  İlk beşyüz kuruluştan yaklaşık olarak %30 ‘luk bir bölümü, KOBİ dediğimiz küçük ve orta büyüklükteki işletmelerden oluşmaktadır. Bu tip işletmelerde pozisyon tanımlamasından çok iş tanımlaması yapılmaktadır. Ne yazık ki, bu işletmelerde iş tanımlaması, tam ve eksiksiz bir biçimde yapılamamaktadır. Bu bağlamda, öncelikle ilgili iş tanımlarını olması gerektiği şekilde yapacak, daha sonra bu iş tanımlarına göre personeli yönlendirebilecek uzman ve orta düzey yöneticilere ihtiyaç vardır. Bir işletmede ekip çalışmasının en yoğun görüldüğü bölümün pazarlama bölümü olduğu bilindiğine göre, iş tanımları çerçevesinde personelin içinde bulunduğu sektöre göre hızlı ve doğru karar alabilme yeteneğinin gelişmiş olması gerekir. Bu yeteneğin geliştirilebilmesi ancak eğitim sayesinde olmaktadır.

Pazarlama uzmanı bulmak şu an en zor olanı. Zira kesin teorik bilgi gerektirmesinin yanında yetenek de isteyen bir iş. Hele pazarlama yöneticisi bulmak mucizelere kalmış bir konu oldu neredeyse.

İkinci olarak da, gerçekten tecrübeli ve kendini yenileyebilmiş yöneticiler eskimiş elemanlarla uğraşmak istemiyorlar. Genç, dinamik, hızlı, bilgisayar okuryazarı, işe daha fazla zaman ayırabilen, işine akıl katan, işletmeden beklentileri çok da yüksek olmayan elemanlar daha fazla rağbet görüyor. Özelikle tekstil, inşaat ve hizmet sektörünün hemen hemen tüm alanlarını bu tür sektörler olarak sayabiliriz. Artık iyi bir üniversiteyi bitirmiş olmak, yabancı dil bilmek yeterli değeri ifade etmiyor. Pratiklik de eskisi kadar prim yapmıyor. Zira pratik çok hızlı değişiyor. Bu sebeple güçlü teorik altyapısı olan, beklentilerini uzun zamana yaymayı becerebilen, sabırlı, gelişmeleri sürekli takip edebilen elemanlar aranıyor. Pek çok firma yetişmiş pahalı elemanlar yerine genç ve yetiştirilebilecek elemanları tercih ediyor.

Ülkemizdeki eksikliklerden birisi de ilgili, zamanlı ve doğru pazarlama araştırmalarının yapılmamasıdır. Bu eksiklik teorik noktadaki bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Bu konuda, “Çoğu zaman pazarlama araştırmaları harcamaları reklam harcamaları ile doğru orantılıdır. Avrupa ülkelerinde reklam harcamalarındaki artışa paralel olarak pazarlama araştırmalarına ayrılan bütçeler de artma eğilimindedir. Bununla birlikte, bu eğilim Türkiye için geçerli değildir. İngilterede 2004 yılında pazarlama araştırmalarına reklam harcamalarının % 9.7 ‘sine denk düşen 236 milyon dolar harcanırken, Fransa’da 18.36 milyar dolarlık reklam harcaması ve 264 milyon dolarlık pazarlama araştırmaları harcaması ile bu oran %15.1 kadardır. Türkiye’de pazarlama araştırmalarına harcanan toplam para 70 milyon dolar civarındadır. Yüzde 10’larda olması makul bir düzey olarak görülen reklam/pazarlama araştırması harcaması oranı Türkiye’de sadece %3.1’dir. Uygulamada pazarlama araştırmalarının yapılması, uzman ve konusuna hakim pazarlama uzmanları ve/veya pazarlama yöneticileri tarafından gerçekleştirilen bir konudur. Dolayısıyla; bu konuda ülkemizde işi bilen ve konusuna hakim eleman sıkıntısının bulunduğu söylenebilir.

Programdan mezun olanlar “Pazarlama Uzmanı” unvanı verilir. Ayrıca mezunlar çalışma alanlarına göre "Pazarlama Yöneticisi", “Pazarlama Yönetici Yardımcısı” gibi unvanlar da alabilirler. 

Pazarlama bölümü mezunları genel olarak, işletmelerinden pazarlama departmanlarında yönetimsel konuların ağırlıklı olduğu operasyonel ve yönetsel işlerde çalışırlar. Bütün pazarlama faaliyetleri (yeni ürün geliştirme, üründe değişiklik, pazarlama karmasında değişiklik, tüketici istek ve ihtiyaçlarını tespit, vb.) için sonucu kar etme ile sonuçlanacak kararlar verirler. Çalışma alanları çok geniştir, özellikle pazarlama ağının yoğun ve yaygın olduğu sektörlerde çalışmaktadırlar. Birçok kariyer geliştirme ve iş ilanı yayınlayan internet sitesinde pazarlama ile ilgili ilanların en yüksek sayı ile 1. Sırada olduğu görülmektedir. Bu durum kalifiye yönetici ve uzman ihtiyacının boyutu hakkında bizlere bilgi vermektedir.

Mezunlar, her sektörde özel ya da kamu kuruluşlarının pazarlama bölümlerinde, yönetim ve danışmanlık firmalarında özellikle pazarlama araştırmalarının gerçekleştirilmesi ve yönetilmesinde, distribütör firmaların pazarlama bölümlerinin yönetilmesinde ve bu bağlamda yapılacak istatistiksel çalışmaların gerçekleştirilmesinde, iş geliştirme ve pazarlama birimlerinin kendi arasındaki koordinasyon ve uyumun sağlanmasında görev alabilirler. Profesyonel çalışma sahasında pazarlama uzmanları ve yöneticilerinin geniş bir çalışma alanı bulunmaktadır. Mezunlarımız, Pazarlama Bölümlerinde, Stratejik Pazarlama Birimlerinde, Pazar Araştırması Yapan Firmalarda, Satış konusunda rekabet etme ihtiyacı duyan kurumsal ve  kurumsal olmaya aday tüm firmalarda; pazarlama bölümlerinde çalışabilecekleri gibi KPSS gibi kamu sınavlarını kazanarak, devlet kurumlarında ve bu kurumlardan biri olan üniversitelerde uzman kadrosunda çalışabilirler.